Dostępne formaty papieru i ich wymiary
Format w prosty sposób określa rozmiary papieru. W Polsce najpopularniejsze w tym zakresie jest oznaczenie literowo-cyfrowego – wiąże się ono z międzynarodową normą ISO 216. Zatem, określając konkretny format arkusza, używa się najpierw litery (typ formatu), a następnie cyfry. Obecnie można rozróżnić takie typy formatów jak:
- zasadniczy – oznaczony literą A,
- pomocnicze formaty papieru – oznaczone literami B, C oraz L.
Formaty C i L należą do najbardziej nietypowych, dlatego używa się ich głównie w stosunku do kopert. Ponadto, w druku istnieje również oznaczenie C+. Formaty papieru typu „plus” wykorzystuje się w fotografii oraz podczas drukowania zdjęć.
Wszystkie formaty zostały przedstawione w poniższej tabeli:
Jak odróżniać od siebie poszczególne formaty papieru?
Jak można zauważyć w powyższej tabeli, szereg zasadniczy składa się z 11 formatów typu A – od A0 do A11. Żeby nauczyć się odróżniać od siebie rozmiary kartek, należy wiedzieć, że format A0 ma powierzchnię 1m2. Z tą wiedzą zasada jest już prosta. Każdy kolejny jest dokładnie połowę mniejszy od poprzednika. Tak więc przykładowo format A1 jest dwa razy mniejszy od formatu A0 i analogicznie format A2 będzie jedną czwartą jego wielkości.
Jednak obliczanie rozmiaru kartki za każdym razem porównując go do formatu A0, może okazać się czasochłonne i zniechęca. Dlatego, aby sprawniej móc obliczać konkretny format papieru, dobrze zapamiętać, jak wyglądają te najpopularniejsze: A4, A3 i A5. Znając te trzy podstawowe rozmiary kartek, będziesz mógł rozpoznawać formaty papieru znacznie szybciej.
Specjalne formaty papieru
Formaty typu C wydają się nieco bardziej skomplikowane, z tego względu, że odnoszą się do kopert. Jednak dzięki temu możesz w łatwy sposób określić, jakie rozmiary kartek zmieszczą się w kopercie bez konieczności ich składania.
Tym sposobem, koperta o formacie C4 jest przeznaczona dla kartek A4, C5 dla formatu A5, a C6 dla kartek A6 i tak dalej.
Szereg pomocniczy B obliczany jest na podstawie średniej geometrycznej dwóch rozmiarów A. Oznacza to, że kartka B4 ma wymiary między A4 i A3. Łatwo można wywnioskować, że format B5 znajduje się pomiędzy A5 i A4 – i tak jest w każdym kolejnym przypadku. Natomiast najbardziej niestandardowy wymiar kopert – czyli DL to jedna trzecia popularnego formatu A4.
Mając pierwszy raz do czynienia z formatami papieru sprawa wydaje się dość skomplikowana. Jednak przy pracy np. w drukarni internetowej ta wiedza szybko się utrwala i bez problemu można określić, jak format papieru sprawdzi się w konkretnych przypadkach.
Do czego wykorzystuje się niestandardowe wymiary popularnych formatów papieru?
Chociaż mogłoby się wydawać, że niektóre formaty papieru są kompletnie bezużyteczne, bo przecież na co dzień wykorzystuje się głównie format A3, A4 i A5, to w rzeczywistości każdy format ma swoje indywidualne przeznaczenie. Zazwyczaj jest ich nawet więcej niż jedno.
- Zaczynając od formatu A0, wykorzystuje się go przede wszystkim do rysunków technicznych, zwłaszcza tych, które wymagają naszkicowania drobnych elementów.
- Format A1 jest idealny do drukowania map miasta i plakatów promocyjnych, które można zauważyć na mieście.
- Format A2 jest wykorzystywany głównie przy drukowaniu tablic reklamowych. Kalendarze naścienne również bardzo często drukuje się w tych wymiarach.
Pomijając te trzy najpopularniejsze tematy papieru, których przeznaczenie i tak każdy zna, warto zauważyć, że równie ważny jest format A6. Jest on stosowany do produkcji pocztówek i różnego rodzaju kartek okolicznościowych.
Format A8 jest przeznaczony natomiast do drukowania bonów kart lojalnościowych, a czasem nawet wizytówek - zależnie od indywidualnych oczekiwań.
Dość popularny jest również format B5 – nieco większy niż popularny A5. Być może to właśnie większa przestrzeń do notowania i jego jednoczesna kompaktowość sprawia, że uczniowie tak lubią korzystać z zeszytów posiadających właśnie takie wymiary kartek.
Międzynarodowe formaty papieru – amerykański, brytyjski, japoński
Niektóre kraje wykorzystują inne formaty papieru – dopasowane do swoich potrzeb. Stany Zjednoczone, Kanada oraz Meksyk korzystają z formatów amerykańskich, które swój początek mają w systemie brytyjskim. Wymiary papieru w tym przypadku wyrażane są w calach. Jednym z najpopularniejszych formatów w tym przypadku jest Government-Letter stosowany głównie przy produkcji kołonotatników.
Chociaż powszechnie wykorzystywanym systemem formatów papieru w Wielkiej Brytanii jest ISO 216, to pewne elementy tradycji zostały zachowane. Dotyczy to przede wszystkim dokumentów, które powstają na dworze królewskim, a także w brytyjskich sądach. Tam wykorzystywany jest stary system sprzed II wojny światowej.
Ciekawy jest również system japoński, który w dużej mierze przy podstawowych formatach jest analogiczny do ISO 216. Druga z głównych kategorii B w Japonii jest natomiast całkowicie różna. Dodatkowo w tym kraju stosuje się także specjalne formaty papieru – zarezerwowane wyłącznie dla książek. Nie spotka się ich w przypadku żadnych innych materiałów drukowanych.
